Friday, November 9, 2007

Ц.Оюунгэрэл: Америкт суралцсан тэмдэглэл

Номын тэмдэглэл

Хvний эрх, эрх чeлee: хvн eeрee eeрийнхee тeлee суралцах сонголт хийх бvрэн эрхтэй, тvvнийхээ араас хeeцeлдeх ч бvрэн эрхтэй
Бvгд тэгш эрхтэй тул хэн илvv чадвартай, хичээл зvтгэлтэй, хeдeлмeрч нь ялгарна.
Бусдаас онц гойд авъяасаар ялгарахгvй байж болно, гэхдээ vзэл бодол, хандлага, тvvх намтраараа ялгарч, энэ онцлогоо бусдад vнэнээр нь дэлгэж байх
Чи тийм л ухаантай юм бол яагаад ядуу байгаа юм бэ?
Ардчиллын vнэт зvйлс гэж юуг хэлээд байна вэ?
“ардчилсан нийгэмд сонголт хийж байгаа залуус нэг зvйлийг маш тодорхой ойлгох хэрэгтэй. Тэд сонголт хийхийн тулд заавал номер нэг байх шаардлагагvй. Сонголтын орон зай маш уудам гэдгийг юуны eмнe vргэлж санаж байх хэрэгтэй. Сургуульд тэнцэхийн тулд заавал бусдаас илvv мэдлэг чадалтай байх албагvй гэсэн ерeнхий хууль vйлчилдэг. Харин чадлын хэмжээ тодорхой стандартад хvрсэн байх, тухайн хэмжээнд хvрэхийн тулд шударгаар сурч, ажилласан байх ёстой гэсэн гол зарчимтай.”
“Та яагаад манай хeтeлбeрийг сонгосон бэ, та энд сурснаар ямар vр дvнд хvрэх зорилготой вэ, та eeрийнхee намтар зорилгыг тодорхойлж товч эссэ бичнэ vv, таны давуу ба сул тал юу вэ, та манай хeтeлбeрт бусдаас онцлог юу нэмэрлэж чадах вэ”

Танхимд яавал олон тeрлийн сонирхолтой буурь суурь бий болгох вэ.
Diverse….eeрийгee ямар ч хvнтэй эн зэрэгцэхvйц нэр тeртэй гэдгийг бvv март

Номын тэмдэглэл: Ц. Хулан: Зvгээр л нэг амьдрахсан

Миний яруу найраг миний намтар билээ. Зeв буруу vйлдэлтэйгээ, зeeлeн хатуу араншинтайгаа шvлгvvд минь миний хeрeг юм. Найрагч хvн eeрийн тухай шударга vнэн бичих тэнхээтэй байж гэмээнэ, бусдын тухай vнэн зeв бичнэ. Эстэгвээс найрагчийн хувьд алгуурхан сeнeнe гэсэн vг.


... гэвч уншигчийг, ялангуяа яруу найргийг хуурахын аргагvй, тэрбээр бvсгvй амьтан шиг eeрийгee араар таьихыг хэзээ ч уучлахгvй билээ. Ийм л тохиолдолд хvн яруу найрагтаа хаягддааг.

...Зvгээр л нэг амьдрахсан гэж би номоо нэрлэлээ. Хvн тeрeлхтний чин хvсэл мэт энэ vгийг хvн бvрт ойлгуулахын тeлee, энэ эрээн ертeнцeд зvгээр л нэг амьдарч болохгvйн учир байна.


Намрын уулнаас буга урамдахыг сонсоорой,
Намайг ухаажихыг vзэх гэж ээжий минь та урт наслаарай
Манцуйдаа ирж таны би ганцхан удаа жаргаасан
Магадгvй тэрнээс хойш дандаа зовоосон...


..Яахав дээ, Уянга бид 2-г салахад хайран сайхан уран бvтээлч гэр бvл сарнилаа гэж харамсахын сацуу голдуу намайг илvvтэй буруутгаж байсныг мэдэрсэн дээ. Учир нь би шvлгээ хэвлvvлсээр, эмэгтэй хvн л юм хойно, улам сайн сайхан явж харагдахыг хичээн, гуниагvй дvр эсгэн, олны нvдэнд инээж ханиаж яваа мэт байснаас болсон хэрэг. ыУянгыгаа гуйгаад ирвэл eршeeхeд бэлэн хvлээсээр, нэг л мэдэхнээ он жил явж, гомдож туньсан сэтгэлийн хeндvvр арилчихсан байлаа. Би том хvн болжээ.


Хулан

Холын тэртээ нууцлан од харвахаас урьтаж
Хойтон наадам хvртэл амьд явах хvсэл байна
Холдон одсон он жилvvдийн цацган хeшиг сeхeж
Хонгор чамтай уулзах гэж гэрийн чинь vvдийг тогшмоор байна
Ундран бадамлах галын дэргэд цочмог нvдийг харж
Уул ус байгалтдаа хамтдаа шингэмээр байна
Лимбийн эгшиг шиг тунгалагхан арван долоотой чи минь
Лянхуан дэлбээ шиг уруулаа балаар дvvргэн eгсeн дe
Амьдын жаргалд ташуурсан гарагийн нэгэн eдeр байлаа
Алга алганаасаа хeтлeх vртэй хvн шvv чи бидэн
Нартын тэндэх одод харван цахилан байна
Наадам болтол ер хичнээн хоног vлдээ вэ?

...Ойр холын олон цeeн хvн нийлж ард тvмэн, хvн тeрeлхтeн хэмээгдмуй. Гэхдээ олны олныг бус eвeрмeц Бодигалиудын нийлбэрийг ард тvмэн гэнэ.

...Олонд ардаршин дуурссан нэртэй хvмvvсийг ч дангаар нь арл тvмэн гэж eргeмжлeхгvй. Яагаад гэвэл тийм хvмvvс ард тvмнийхээ хvсэл сонирхлыг тэр бvр илэрхийлдэггvй, тэр бvр шилэгдсэн охид хeвгvvд нь биш байдааг....Хувь хvн зvгээр л нийгмийн эс ширхэг тeдий байж, Бодигалийн тvвшинд хvртэл хeгжиж эс чадваас, тийм хvмvvсээр нийгэм маань vерлэвээс ард тvмэн маань ард тvмэн биш, харин масс болж хувирдаг...

Гарчиггvй

Сингапурыг санаж байна шvv. Цэвэрхэн гудамж, аюулгvй тайван байдал, хажуугаар гарахдаа дулаахнаар инээмсэглээд eнгeрдeг хvмvvс, 1$-ийн талханд хавчуулж иддэг зайрмагийг нь хамгийн тvрvvн санаж байна гээч.
Анх очоод амьсгалж чадахгvй юм шиг бvгчим санагдаж билээ. 2 хоноод л дасчихсан даа. Хvн гэдэг дасамтгай амьтан хойно. Анхнаасаа л тэр цэвэрхэн соёлтой газар тeрeeд eсцeн аятай нутагтаа ирээд хичнээн халтар санагдав аа. Онгоцны буудал, хvмvvсийн аашилж аяглах, утаа униар, тоос шороо, машины сигнал гээд л бeeн саарал орчин eмнeeс угтахаар сэтгэлээр унах ч шиг.
Гэлээ гээд яахав, нутаг хэзээд нутаг л байдаг хойно. Сайн сайхныг нь авчаад муу муухай байна аа гээд хаяаад явчиж болохгvй биз дэ.
Гэхдээ Монгол арай л биш юм аа, vнэхээр. Гадаад ертeнцeд биднийг аль хэдийн хятадын нэг хэсэг гэж боддог болчихож. Монголоос ирсэн гэхээр аль хэсгээс нь гэх буюу тэгвэл чи хятадаар ярина биз дээ гэж асуух энvvхэнд.
Сингапураас цаашаа Тайланд яваад ирий гэтэл eнeeх сайхан “овог”-оосоо болоод явж чаддаггvй юм байна. Сингапурт жуулчны 30 хоногтой явж байгаад цаашаа Бангконг ороод ирий гэтэл Монголын пасспорттой бол манай улс eeрт чинь виз eгч чадахгvй нээ гэж эелдэгхэн хариулж байхийм. Яав ийв, учир юунд байна гэтэл харин мань “Я” -нууд 30 хоног даруулж орчоод хугацаагаа дуусахаар сунгуулах гэж цаашаа Малайз, Тайланд гардаг байхийм. Тэгж амьдардаг монгол охидууд их байдаг гэнэ. Харамсалтай.
Гудамжинд ижилдэн явах хосуудыг хараад цагаахан атаархал тeрнe. Тогтож сууж чадахгvй, амандаа дуу аялаад л, толины eмнe байн байн эргэлдээд л нэг сайхан дурлахсан. Дурлал санаснаар болох биш, заримдаа хоёр гурван залууд зэрэг дурлаад тэгээд л нээг л их зовж шаналсан амьтан, тэгснээ ямар ч сайн сайхан залуу дурлалцъч хайрлалцъя гээд байхад хeдeлж eгдeггvй сэтгэл байгаам доо.
Дурлал гэснээс би нээрэн голдуу сайхан ах нарт дурлачих гээд байдаг сул талтай. Тэгээд дандаа эхнэртэйг нь яана. Эрхлэх, аргадуулах дуртай араншин минь л биз. Ах нар их халамжтай, гадуур хувцас аваад eмсvvлнэ, хаалга онгойлгож eгeeд тvрvvлж оруулна, миний сайн дvv гээд дулаахнаар тэврэнэ. vvнийг уншаарай гээд ном авчирч eгнe, дvvгээ гомдоож болохгvй гээд eглee хvртэл хамт дискодчихно. Чeтгeрийн бага адтай гээд eхeeрдeнe. Vеийн банди нар яахав дээ, хэдэн удаа мессеж нисгэчээд л аваад суучихсан авгай нь аятай найздаа сайхан хоол хийгээд eг л дee ч гэх шиг, eлсeeд байгаа юм бол eeрee л хийгээд иднэ биз, бас хvнээр хийлгэж идэх дуртай. Автобусанд суудал гарангуут уралдаж очоод eeрee суучихна, тэгэхээр эрх нялхамсуу эмэгтэй хvн би чинь яаж хайр хvрэх билээ дээ. Насаараа автобусанд суудал булаацалдаж тоглолтой биш. Сингапурыг санаашраад сэдэв халтирч ах нар хийгээд vеийн залуучуудыг бяцхан харьцуулсан бодлоо ингээд таслая даа.